Hypersomnia 101 - Alles wat je moet weten

Geschreven door Filip

Slaap Adviseur

20 mei 2024 8 min lezen

Je hebt overdag een bepaald niveau van energie en alertheid nodig om aan al je verplichtingen te kunnen voldoen. Als je niet in staat bent om je te concentreren of zelfs maar wakker te blijven, zal dat je dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden. Als dat het geval is, lijd je misschien aan een aandoening die hypersomnie wordt genoemd. Laten we eens kijken wat het is en hoe je het kunt behandelen.

Er zijn dagen dat je erg slaperig bent. Soms is de oorzaak van slaperigheid dat je de nacht ervoor niet hebt geslapen omdat je laat bent opgebleven om een film te kijken. of feesten met vrienden. Sommige mensen worden negatief beïnvloed door weersveranderingen en zijn bijvoorbeeld slaperig als de luchtdruk laag is.

Maar als je dag na dag slaperigheid ervaart en je hebt een goede en lange nachtrust, dan moet je dit probleem verder aanpakken. De oorzaak kan een onderliggende medische aandoening zijn, maar ook een tekort aan micro- en macronutriënten. Als je merkt dat je gezond bent, maar voortdurend moeite hebt om wakker te blijven, kan je hypersomnie hebben.

Wat is hypersomnie?

Hypersomnie is een stoornis of aandoening zoals sommige artsen het beschrijven, die wordt ingedeeld bij de neurologische aandoeningen. Het subtype waartoe het behoort is slaap-waakstoornissen. Als je meerdere keren per dag in slaap valt en na een dutje nog steeds extreme slaperigheid en vermoeidheid voelt, lijd je waarschijnlijk aan deze slaapstoornis.

Het is belangrijk om te weten dat het normaal is om je moe en slaperig te voelen als je niet genoeg hebt uitgerust van de vorige dag of als de vermoeidheid zich heeft opgehoopt. Maar hypersomnie is een pathologische aandoening die gekenmerkt wordt door een constante behoefte aan slaap. Hoewel hier geen echte reden voor is.

De oorzaak van primaire hypersomnie is onbekend. Er zijn veel onderzoeken gedaan en men heeft zich vooral gericht op neurotransmitters in de hersenen en het hersenvocht, maar er zijn geen duidelijke verbanden gevonden. Genetica blijkt een grote invloed te hebben op de ontwikkeling van deze aandoening.

Hebben mannen meer last van hypersomnie?

In tegenstelling tot bijvoorbeeld obstructieve slaapapneu, dat veel vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen, is de situatie hier omgekeerd. Er is vastgesteld dat meer vrouwen aan hypersomnie lijden dan mannen. Als we het hebben over leeftijd, dan is dit een aandoening die meestal jonge volwassenen en adolescenten treft, tussen de 15 en 25 jaar oud.

Is hypersomnie hetzelfde als narcolepsie?

Nee, we kunnen niet zeggen dat hypersomnie hetzelfde is als narcolepsie. Het zou het meest accuraat zijn om te zeggen dat het een van de mogelijke symptomen van narcolepsie is, maar dit zijn twee afzonderlijke slaap-waakstoornissen die niet aan elkaar gerelateerd hoeven te zijn. Omdat hypersomnie een symptoom kan zijn van narcolepsie, beschouwen sommige slaapexperts hypersomnie eerder als een aandoening dan als een stoornis, zoals we al vermeldden.

De hersenen van iemand die aan narcolepsie lijdt, zijn niet in staat om slaap en waakzaamheid te reguleren. Mensen die lijden aan narcolepsie bereiken ook heel snel de REM-fase wanneer ze in slaap vallen en de REM-fase wordt vaker herhaald dan normaal. Het slaappatroon bestaat praktisch niet, dus de slaapcyclus is zeer onregelmatig.

De symptomen van hypersomnie

Zelfs slaap deskundigen vinden het niet gemakkelijk om hypersomnie te diagnosticeren. Symptomen zijn zeker een van de redenen waarom de diagnose van deze aandoening nogal ingewikkeld is. Vrijwel alle symptomen kunnen in verband worden gebracht met een andere slaapstoornis, maar ook met andere medische problemen die niet slaapgerelateerd zijn. Als je een van de volgende symptomen opmerkt, moet je zeker met je arts praten, want als je dit niet hebt, heb je waarschijnlijk een andere slaapstoornis.

Overmatige slaperigheid overdag

Je zou je overdag uitgerust moeten voelen, vooral als je de nacht ervoor voldoende hebt geslapen. Kleine energiedalingen zijn normaal, maar je algehele alertheid zou niet moeten variëren gedurende de dag.

Overmatige slaperigheid overdag die van dag tot dag terugkeert, is een alarmsignaal dat je mogelijk lijdt aan hypersomnie. Dergelijke extreme slaperigheid tast je productiviteit aan, maar ook je veiligheid.

Meer dan 10 uur per dag slapen

Alleen pasgeboren baby's zouden 10 uur of meer per dag moeten slapen. Soms komt het voor dat je meer rust nodig hebt en dus langer slaapt dan de gebruikelijke 7 of 8 uur, maar als je elke dag 10 of meer uur moet slapen en zelfs moeite hebt met wakker worden, is dat niet normaal en wijst het op een onderliggend probleem.

Dus als je merkt dat je zelfs na het instellen van meerdere wekkers niet kunt opstaan, is het misschien verstandig om naar een professional te gaan. Een slaaptracker kan ook helpen, omdat je dan kunt controleren of je echt diep slaapt of dat je gewoon half wakker in bed ligt te rollen.

Dutjes overdag verbeteren de alertheid niet

Als je overdag erg slaperig bent, is het logisch om een dutje te doen. Middagslaapjes die niet te lang duren zijn geweldig voor je lichaam en geest. Mensen met hypersomnie voelen zich zelfs na een dutje niet uitgerust. Dit is een kenmerkend symptoom van deze aandoening, want het heeft geen zin om je na een dutje even moe te voelen als je het niet hebt.

Verhoogde angst en prikkelbaarheid

Als je je moe voelt, ben je nerveuzer dan wanneer je uitgerust bent en ben je vatbaar voor stemmingsstoornissen. En stel je voor dat je je voortdurend moe voelt en alsof je elk moment in slaap kunt vallen. Daarom is het volkomen natuurlijk dat angst optreedt als gevolg van een constante aandoening die de kwaliteit van je leven aantast.

Als je je moe voelt, ben je nerveuzer dan wanneer je uitgerust bent en ben je vatbaar voor stemmingsstoornissen. En stel je voor dat je je constant moe voelt en alsof je elk moment in slaap kunt vallen. Daarom is het volkomen natuurlijk dat angst optreedt als gevolg van een constante aandoening die de kwaliteit van je leven aantast.

Minder energie

Patiënten met hypersomnie hebben weinig of geen energie. Hoeveel ze ook slapen en proberen met zowel middagdutjes als zogenaamde koffiedutjeshelpt niets. Een gebrek aan energie zal heel snel alle levensactiviteiten beïnvloeden.

Verlies van eetlust

Ken je dat gevoel als je gewoon naar bed wilt en je niet eens honger hebt, ook al heb je al uren niet gegeten. Hypersomnie veroorzaakt voortdurend zo'n gevoel. Het is niet ongewoon dat deze aandoening gewichtsverlies veroorzaakt door verlies van eetlust.

Constante hoofdpijn

Migraine, hersentumoren en vele andere ziekten kunnen ook constante hoofdpijn veroorzaken. Dit symptoom komt soms voor bij hypersomnie en het is niet bekend waarom.

Rusteloos gevoel

Rustelozebenensyndroom (RLS) is een van de meest voorkomende aandoeningen van het zenuwstelsel. Tientallen verschillende aandoeningen kunnen het rustelozebenensyndroom veroorzaken en het kan ook op zichzelf staan. Er is vastgesteld dat patiënten die 10 uur of langer slapen als gevolg van hypersomnie vaak klagen over het rustelozebenensyndroom.

Hallucinaties

Hallucinaties, agressie en geheugenverlies zijn veel voorkomende symptomen van slaapdronkenheid, een andere slaapstoornis die al dan niet geassocieerd kan worden met hypersomnie. Het vaak en snel voorkomen van de REM-fase en de onderbrekingen ervan kunnen leiden tot hallucinaties.

Komt hypersomnie in meerdere vormen voor?

Classificatiesystemen en subcategorieën voor hypersomnie zijn erg ingewikkeld en verschillen zelfs tussen verschillende organisaties, dus het kan erg verwarrend zijn voor iemand die dit voor het eerst tegenkomt.

De meest voorkomende indeling is - primaire hypersomnie en secundaire hypersomnie, en we hebben de subcategorieën onderverdeeld in deze twee hoofdgroepen. Laten we ze dus snel en kort doornemen, zodat je een idee krijgt van hoe het allemaal in elkaar zit.

Primaire hypersomnie

Primaire hypersomnie betekent dat het een onafhankelijke aandoening is en niet het gevolg van een andere ziekte of aandoening.. Narcolepsie type 1 en type 2, het Klein-Levin syndroom en Idiopathische hypersomnie zijn vormen van primaire hypersomnie.

Narcolepsie type 1

Mensen met narcolepsie type 1 hebben vaak ook last van kataplexie, daarom wordt dit type ook wel narcolepsie met kataplexie genoemd. Cataplexie is het verlies van spierspanning tijdens het uiten van sterke emoties. Type 1 gaat vaak gepaard met hallucinaties en slaapverlamming, en wat kenmerkend is voor mensen met type 1 is dat dutjes overdag voor hen nuttig zijn, wat niet het geval is bij andere types.

Narcolepsie type 2

Narcolepsie type 2 is een minder ernstige vorm omdat er geen kataplexie optreedt en het orexineniveau normaal is. Orexine is een neuropeptide die een essentiële rol speelt bij het reguleren van de waakzaamheid en de eetlust. Daarom zijn de symptomen aanzienlijk milder omdat de persoon voldoende orexine heeft.

Klein-Levin-syndroom

Het Kleine-Levin-syndroom, afgekort KLS, is waarschijnlijk de zeldzaamste vorm van hypersomnie en verschilt sterk van andere vormen. KLS komt niet elke dag voor, maar in episodes die tot 10 dagen kunnen duren. Extreme hypersomnie, hyperfagie (abnormale eetlust) en abnormale seksuele drift komen voor tijdens de episodes. Zodra de episode voorbij is, heeft de persoon geen symptomen meer tot de volgende episode. 8 van de 10 patiënten met KLS zijn jonge mannen en het positieve is dat de episodes meestal stoppen nadat de persoon volwassen is.

Idiopathische hypersomnie

Veel slaapexperts geloven dat idiopathische hypersomnie eigenlijk het enige echte voorbeeld is van primaire hypersomnie. Het is een hypersomnie die met niets anders te maken heeft en dagelijks extreme slaperigheid veroorzaakt. Het wordt waarschijnlijk geassocieerd met de afscheiding van bepaalde moleculen in het hersenvocht, wat leidt tot een kalmerend effect.

Secundaire hypersomnie

Secundaire hypersomnie is het gevolg van een andere medische aandoening. Het kan ook een gevolg zijn van drugsmisbruik of bepaalde voorgeschreven medicijnen, maar ook van constant slaaptekort.

Hypersomnie veroorzaakt door een medische aandoening

Er is een lange lijst van medische aandoeningen die verband houden met hypersomnie. Het kan gaan om epilepsie, schildklierafwijkingen, multiple sclerose, de ziekte van Parkinson, de ziekte van Alzheimer en nog veel meer. Ook sommige traumatische verwondingen, tumoren en obesitas kunnen de oorzaak zijn.

Hypersomnie veroorzaakt door alcohol- of drugsmisbruik

Door alcohol veroorzaakte hersen- en leverschade is een veel voorkomende oorzaak van hypersomnie. Maar ook het afkicken van alcohol kan een trigger zijn. Naast alcohol kunnen ook verschillende illegale drugs maar ook medicijnen de boosdoeners zijn. Je arts zal waarschijnlijk snel begrijpen welke medicijnen het probleem veroorzaken, omdat bekend is welke soorten medicijnen deze aandoening als bijwerking hebben.

Hypersomnie veroorzaakt door slaapgebrek

Hoewel we hebben gezegd dat hypersomnie een aandoening is die ervoor zorgt dat je voortdurend slaperig bent ook al heb je genoeg geslapen, kan het ook gebeuren dat onvoldoende slaap de reden is. Als je heel kort slaapt, minder dan 5 uur, of 's nachts in ploegendienst werkt en je slaapcyclus wordt verstoord, kan hypersomnie optreden. Je moet de nodige stappen ondernemen om het onvoldoende-slaapsyndroom te bestrijden.

Hoe wordt hypersomnie vastgesteld?

Zoals bij elke andere diagnose is het noodzakelijk dat de arts al je symptomen analyseert, een gedetailleerd onderzoek uitvoert en vervolgens je medische voorgeschiedenis controleert en je vraagt naar je familiegeschiedenis. Er is ook de mogelijkheid om naar een slaapkliniek voor diagnostiek vooral als polysomnografie nodig is. Daar kun je ook terecht voor klinische slaapgeneeskunde.

Slaapdagboeken

Als je ooit geprobeerd te lucide dromendan weet je waarschijnlijk wat een droomdagboek is. Slaapdagboek is vergelijkbaar met droomdagboekBehalve dat je niet de details van je dromen opschrijft, maar de tijd waarop je wakker werd. Zo kun je zien hoe vaak je 's nachts wakker bent geworden. Het dagboek geeft de arts inzicht in je slaappatroon.

Slaaplatentietests

Multiple sleep latency test (MSLT) is een zeer effectieve manier om hypersomnie te diagnosticeren. Artsen controleren hoe snel iemand overdag in slaap kan vallen en in de REM-slaap kan vallen. Als iemand heel snel in slaap valt en bijna onmiddellijk de REM-fase bereikt, zijn dit duidelijke aanwijzingen dat hij of zij lijdt aan hypersomnie.

Polysomnografie

Polysomnografie is een veel complexere procedure dan de slaaplatentietest, daarom wordt het ook wel een slaaponderzoek genoemd. Het meet hersenactiviteit, zuurstofgehalte in het bloed, hartslag, ademhaling, oogbewegingen en al het andere dat relevant is voor een slaaponderzoek. Het wordt 's nachts uitgevoerd in een slaapkliniek of ziekenhuis. Een uitzondering vormen werknemers in ploegendienst, dan wordt het tijdstip van polysomnografie aangepast aan hun circadiane ritme.

Hoe behandel je hypersomnie?

Het type hypersomnie dat je hebt, bepaalt de behandeling. En we kunnen dit niet genoeg benadrukken, je moet echt geen zelfdiagnose of zelfmedicatie stellen. Vooral als het gaat om voorzorgsmaatregelen en medicijnen!

Er zijn echter bepaalde gewoonten die je moet aannemen om de symptomen milder te maken en om gemakkelijker met hypersomnie om te gaan. Bovendien kunnen de meeste van deze veranderingen in je levensstijl je algehele slaapkwaliteit verbeteren, zelfs als je geen hypersomnie hebt.

Medicijnen

Stimulerende middelen zoals modafinil en solriamfetol kunnen helpen bij hypersomnie en narcolepsie. Als psychostimulerende middelen de patiënt niet helpen, kan een therapie met benzodiazepine-antagonisten, zoals flumazenil, worden overwogen. Dit zijn medicijnen die de kalmerende effecten van medicijnen omkeren. Lithium wordt gebruikt voor patiënten met het Kleine-Levin syndroom.

Een goede slaaphygiëne

Goede slaaphygiëne is niet iets dat je van de ene op de andere dag in je leven kunt implementeren. Het is eigenlijk een reeks gezonde gewoonten die in het begin veel inspanning vergen, en je moet je aan een strikt schema houden. Maar het is je inspanning meer dan waard. Het helpt iedereen met hypersomnie, maar ook met andere slaapstoornissen zoals slapeloosheid en RLS. Ook gezonde mensen zullen hun nachtrust verbeteren.

Een gezonde levensstijl volgen

Er is geen eenduidige definitie van wat een gezonde levensstijl is. Wat je eet is zeker heel belangrijk. Dan moet je fysiek actief moeten zijnof het nu een workout in de sportschool of yoga voor het slapen gaan. Suppletie met melatonine kan ook nuttig zijn.

Vergeet je slaapomgeving niet, want het is veel gezonder om slapen in een koude kamer. En als je ervoor zorgt dat je kamer schoon blijft, helpt dat ook mentaal. Natuurlijk is dit allemaal makkelijker gezegd dan gedaan, dus begin klein en werk naar boven toe!

Hoe ga je om met hypersomnie?

Het is niet gemakkelijk om met hypersomnie om te gaan, vooral niet als de symptomen ernstig zijn. Hoewel hypersomnie niet levensbedreigend is en geen invloed heeft op de levensverwachting, heeft het zeker een grote impact op de levenskwaliteit. Als je lijdt aan primaire hypersomnie, zul je er waarschijnlijk de rest van je leven mee te maken hebben.

Daarom is er geen ruimte voor wanhoop, maar moeten er bepaalde stappen worden genomen om het leven met hypersomnie draaglijk te maken. Na je bezoek aan de dokter moet je stoppen met alcohol, daarna met roken en je cafeïne-inname beperken. Als je werk nachtdiensten inhoudt, is ons advies om ander werk te zoeken of te onderhandelen om alleen overdag te werken.

Je moet ook je levensstijl ingrijpend veranderen om gezonde gewoonten te ontwikkelen. Creëer een routine voor het slapengaan omdat dit kan helpen om je slaap-waakcyclus te herstellen. Al met al, accepteer je aandoening en doe je best om je leven weer normaal te krijgen.

Conclusie

Hoewel we hopen dat je dit artikel niet gebruikt voor zelfdiagnose of zelfmedicatie, zou je toch een algemeen beeld moeten hebben van wat hypersomnie inhoudt. En als je het hebt, ga dan naar een professional en verander je levensstijl om de symptomen te verminderen. Tot slot, als je last hebt van hypersomnie, voel je dan vrij om je verhaal te delen in de comments!

Aanbevolen lectuur:

• Hoe bevordert lavendel slaapspray een betere slaap?

Over de auteur

Filip

Omdat ik een lichte slaper ben, weet ik hoe belangrijk het is om het perfecte slaapheiligdom te creëren. Elke kleine verstoring betekent voor mij een slechte nachtrust. Gewapend met oordopjes en een slaapmasker navigeer ik door de nachtelijke wereld en zorg ik ervoor dat elk hoekje donker en stil is.